Vaka Örneği: Sosyal Anksiyete Bozukluğu
Danışan: 26 yaşında, üniversite mezunu, özel bir şirkette çalışan Ayşe.
Başvuru Nedeni: Ayşe, özellikle topluluk önünde konuşma yapması gereken durumlarda yoğun kaygı hissettiğini, kalbinin hızla çarptığını, ellerinin terlediğini ve bazen nefes almakta zorlandığını ifade etmektedir. İş yerindeki sunumlar ve sosyal etkinlikler, kaçınmaya çalıştığı ancak kaçınamadığında ciddi kaygı yaşadığı durumlardır. Bu sebeple kariyerinde ilerlemekte zorlandığını ve iş arkadaşlarıyla yeterince iletişim kuramadığını belirtmektedir.
Semptomlar:
- Kalabalık ortamlarda konuşurken yoğun kaygı hissi
- Eleştirilme veya yargılanma korkusu
- Topluluk içinde yüz kızarması, terleme ve titreme
- Kaçınma davranışları (toplantılara katılmamak, sunumlardan kaçınmak)
- Başkalarının kendisini beceriksiz veya yetersiz bulacağına dair yoğun endişe
Değerlendirme ve Tanı: Yapılan değerlendirmeler sonucunda Ayşe’nin Sosyal Anksiyete Bozukluğu (Sosyal Fobi) kriterlerini karşıladığı görülmüştür.
Müdahale Planı:
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):
- Ayşe’nin olumsuz otomatik düşüncelerini belirlemek ve bunları daha gerçekçi düşüncelerle değiştirmek
- “Beni herkes yargılayacak” gibi düşünceleri sorgulamak ve bilişsel yeniden yapılandırma teknikleriyle değiştirmek
- Maruz Bırakma Terapisi:
- Ayşe’nin sosyal kaygı yaratan durumlara kademeli olarak maruz kalmasını sağlamak
- Küçük gruplarda konuşma pratiği yaparak korkusunu yönetmesine yardımcı olmak
- Gevşeme Teknikleri ve Mindfulness:
- Derin nefes alma ve kas gevşetme egzersizleri
- Anksiyete anlarında duygu regülasyonunu sağlamak için farkındalık çalışmaları
- Davranışsal Deneyler:
- Ayşe’nin küçük adımlarla sosyal ortamlarda daha fazla bulunmasını teşvik etmek
- Olumsuz beklentilerini test etmesini sağlamak
Sonuç:
6 ay süren terapi sürecinin ardından Ayşe, sosyal ortamlarda kendini daha rahat hissetmeye başlamış, iş yerinde sunum yapmaktan kaçınma davranışı azalmış ve kendini ifade etme becerilerinde gelişme göstermiştir.
