Vaka Örneği: Anksiyete Bozukluğu

Danışan Profili:

• Adı: Ahmet
• Yaş: 28
• Meslek: Muhasebeci
• Medeni Durum: Bekar
• Eğitim Durumu: Üniversite mezunu
• Aile Durumu: Ahmet, küçük bir ailede büyümüştür. Ailesiyle yakın ilişkileri vardır ancak ailesinin yüksek beklentileri ve sürekli eleştirileri nedeniyle özgüven sorunları yaşamaktadır.

Başvuru Sebebi: Ahmet, son birkaç aydır sosyal durumlarla başa çıkmakta zorlanmaktadır. İş yerindeki grup toplantılarında, aile yemeklerinde veya arkadaş buluşmalarında kaygı, stres ve utanma hissi yaşamaktadır. Özellikle topluluk önünde konuşurken titreme, kalp çarpıntısı ve terleme gibi fiziksel belirtiler yaşadığını ifade etmektedir. Ahmet, bu durumun iş yerindeki verimliliğini etkilediğini ve arkadaşlarıyla vakit geçirememek nedeniyle yalnızlaştığını belirtmektedir.

Geçmiş Anamnezi: Ahmet’in çocukluk yıllarında ailesi tarafından sürekli başarıya odaklanmış bir eğitim sistemine tabi tutulmuş ve bu durum onun üzerinde yüksek beklentiler yaratmıştır. Ailesi Ahmet’i sürekli olarak diğer çocuklarla kıyaslamış, hatalarına odaklanmış ve yeterince başarılı olmadığını sıkça dile getirmiştir. Ahmet, bu deneyimlerin etkisiyle kendini yetersiz ve yetersiz bir birey olarak görmeye başlamıştır.

Ahmet, okul yıllarında da sosyal ortamlarda rahat hissedememiştir. Sınıf arkadaşlarıyla etkileşimde bulunmakta zorlanmış ve genellikle yalnız kalmayı tercih etmiştir. Ancak üniversite yıllarında bu durum daha da belirginleşmiş, sosyal etkinliklerden kaçınmış ve grup aktivitelerine katılmak yerine yalnız vakit geçirmeyi tercih etmiştir.

Semptomlar: Ahmet, topluluk önünde konuşma yaparken ya da yabancı insanlarla tanışırken yoğun kaygı ve korku duymaktadır. İş yerindeki toplantılar sırasında sık sık fiziksel belirtiler (terleme, ellerinde titreme, hızlı kalp atışı) yaşamaktadır. Sosyal durumlara girmeden önce, bu durumları sürekli olarak düşünmekte ve kaygı duymaktadır. Ayrıca, sosyal etkileşimler sonrası sürekli olarak kendi davranışlarını sorgulamakta ve başkalarının kendisini olumsuz bir şekilde değerlendirdiğini düşünmektedir. Bu kaygılar, sosyal etkinliklerden kaçınmasına ve iş yerinde de düşük performans sergilemesine yol açmaktadır.

Değerlendirme ve Tanı: Ahmet’in yaşadığı belirtiler, sosyal fobi ve anksiyete bozukluğunun birleşimi olarak değerlendirilmiştir. Bu tür durumlarda, kişinin kendini olumsuz değerlendirmesi, sosyal etkileşimlerde aşırı kaygı yaşaması ve fiziksel semptomlarla birlikte sosyal durumlarda kaçınma davranışı göstermesi, sosyal anksiyete bozukluğunun belirgin işaretlerindendir.

Tedavi Planı: Ahmet için önerilen tedavi planı şunlardır:

1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):
   • Ahmet’in, sosyal durumlarla ilgili olumsuz düşüncelerini ve inançlarını sorgulamak ve daha sağlıklı düşünme biçimleri geliştirmesini sağlamak amacıyla BDT uygulanacaktır.
   • Özellikle “başkaları beni yargılayacak” ve “her durumda hata yapacağım” gibi olumsuz inançları ele alarak, gerçekçi düşünce kalıpları oluşturulacaktır.
2. Maruz Kalma Terapisi:
   • Ahmet, sosyal ortamlara aşamalı olarak maruz bırakılacak. Başlangıçta düşük riskli sosyal durumlar (örneğin, küçük bir grup sohbeti) seçilecek ve Ahmet’in kaygı seviyesinin nasıl değiştiği gözlemlenecektir. Bu süreç, Ahmet’in topluluk önünde konuşma yapma ve grup etkinliklerine katılma becerisini geliştirecektir.
3. Gevşeme Teknikleri ve Nefes Egzersizleri:
   • Ahmet’in kaygı düzeylerini düşürmek amacıyla gevşeme teknikleri ve derin nefes egzersizleri öğretilerek, fiziksel belirtileri yönetmesi sağlanacaktır.
4. Kendi Kendine Yardım Çalışmaları:
   • Ahmet’e, sosyal fobi ve kaygı ile başa çıkmak için kitaplar ve online kaynaklar önerilecektir. Ayrıca, kendi kendine uygulayabileceği yazılı egzersizler ve günlük tutma gibi faaliyetlerle, terapinin dışında da sürekli olarak çalışması teşvik edilecektir.

Tedavi Süreci ve Sonuçlar: Ahmet, tedavi sürecinde sosyal durumlarla başa çıkma becerilerini geliştirmeye başlayacak ve zamanla kaygı düzeylerini azaltacaktır. İlerleyen süreçlerde, sosyal etkinliklere katılma konusunda daha fazla güven geliştirecek ve iş yerindeki performansı da artacaktır. Sosyal fobisi ve anksiyetesinin tedavi edilmesiyle, Ahmet’in sosyal ilişkileri de düzelecek, yalnızlık hissi ve dışlanmışlık duyguları azalacaktır.

Sonuç: Ahmet’in vakası, sosyal fobi ve anksiyete bozukluğunun, kişinin hem sosyal yaşamını hem de profesyonel hayatını olumsuz şekilde etkileyebileceğini göstermektedir. Ancak, doğru tedavi yöntemleri ve psikoterapi desteği ile bu bozukluklar yönetilebilir hale gelebilir. Terapinin yanı sıra, bireysel farkındalık oluşturma, sosyal beceriler geliştirme ve stres yönetimi gibi ek yaklaşımlar, Ahmet’in yaşam kalitesini artıracaktır.